Mogelijkheden

Anemoon heeft een zodanige beperking dat zij niet zonder de permanente hulp van anderen kan (over)leven. Toch vinden we het van essentieel belang om te kijken naar de mogelijkheden, in plaats van ons te laten afleiden door de beperkingen. Het kijken en zoeken naar mogelijkheden is in loop der jaren onze tweede natuur geworden. Dat betekent nieuwsgierig zijn naar haar, naar haar kwaliteiten en naar wat ze ons wil zeggen. Het betekent nadenken over hoe iets aangepast kan worden zodat het ook toegankelijk en bereikbaar wordt voor Anemoon, zoals voor ieder ander,

Kleuterklas

Daarom kozen wij voor een reguliere kleuterklas van een Vrije school. De toelating ging niet zonder slag of stoot maar ondersteund door een persoonlijke begeleider (betaald uit haar PGB) kreeg ze de kans om van 1997 tot 2000 aan te sluiten bij haar leeftijdsgenoten. Door de liefdevolle en onvermoeibare uitdaging van haar klasgenootjes leerde Moon er onder andere lopen en schommelen. Ze ervaarde ook hoe het is om een gewaardeerd lid van een groep te zijn.

Moonproject

Na deze kleuterklasperiode startten we in 2000 voor haar een thuiseducatieproject, school aan huis en school op maat. Marienel, Anemoon’s moeder met een uitgebreide onderwijsachtergrond, ontwikkelde en leidde dit project. Er werd een team samengesteld van mensen die nieuwsgierig waren naar Anemoon en haar wilden uitdagen om contact te maken. Binnen haar beperkingen, focuste de medewerkers zich op haar mogelijkheden met als enige doel contact maken. Er kwamen mensen langs die met Anemoon thuis spelletjes, muziek, knutselactiviteiten aanboden en ook hele basale vaardigheden, zoals leren wat warm en koud is. Andere mensen trokken de wereld in, om op een boerderij te werken of te kijken hoe het er bij andere mensen thuis aan toe gaat. Het doel was contact te maken en de communicatie te stimuleren. Ook deze begeleiders werden betaald met het PGB. Zo werd er individuele kwaliteitszorg geleverd voor relatief lage kosten.

Kunstenaars

In 2008 kregen we de mogelijkheid om samen te werken met ‘Stichting Kunstenaars & Co’. Zij wilden werkveld-verbreding voor kunstenaars onderzoeken en wij waren een geschikte proeftuin. Dat betekende een grote verandering voor Anemoon, want ze werd nu uitgedaagd om anderen te volgen zoals ze eerder vooral met haar deden. Anemoon kreeg vakken aangeboden om haar interesses te onderzoeken. Twaalf kunstenaars in verschillende disciplines gingen met haar aan de slag. Sommige mensen gingen er samen met haar op uit om te fotograferen, andere gingen met haar aan de slag in hun werkplaats om te bouwen, of gingen met haar de studio in om samen te dansen. Dit was zo’n doorstaand succes dat we in de jaren daarna een paar kunstenaars hebben aangehouden, omdat we zagen deze contacten en het zelf dingen leren maken, een enorme stimulans waren voor haar communicatieve en creatieve vaardigheden en voor haar ontwikkeling in het algemeen.

Moon’s Organics

Vanaf 2009, toen Anemoon 16 was, zijn we ons meer gaan richten op zinvolle dagbesteding. Met de ervaringen van het kunstproject in het achterhoofd, gingen we onderzoeken hoe Anemoon haar dagen het liefst wilde vullen. Tijdens het project met de kunstenaars werd ook duidelijk dat Anemoon erg enthousiast is over koken en bakken. Als iemand de keuken in ging, kwam ze er bij zitten om te zien wat er gebeurde. Anemoons zus Aster draaide inmiddels parttime mee als mantelzorger en als directie. De twee zussen gingen samen recepten maken, en Anemoon vond het erg leuk om te merken dat je dan aan het eind van je moeite iets te eten had. Dat heeft in 2010 geresulteerd in Moon’s Organics. Moon’s Organics had zowel impact op Anemoons persoonlijke ontwikkeling als in maatschappelijk opzicht.

Maatschappelijke impact

Moon’s Organics, later Zus&Zo, had tot doel te laten zien dat mensen met een beperking een zinvolle bijdrage kunnen leveren aan de maatschappij. De keuken van Moon’s Organics was volledig plantaardig en biologisch. We zagen Moon’s Organics als een sociaal economisch experiment. Anemoons beperkingen waren ons uitgangspunt, zonder winstoogmerk. Als we Anemoons tempo volgde speelden we aan het eind van het jaar meestal quitte met de ingrediëntenkosten en de inkomsten van bestellingen, waarmee het een duurzame activiteit was die geen extra (financiële) investering vroeg.
Het zichtbaar maken van Anemoon kwaliteiten, het ontvangen van waardering daarvoor en contact maken met anderen werd onze focus. Het resulteerde in samenwerking, participatie en inclusie. Zo kookten we 2x per week soep voor een opvang voor ex dak-en thuisloze mensen, verzorgden we lunches voor een nabijgelegen tandartsenpraktijk, bakten we taart voor verschillende horecagelegenheden, hadden we de HU en UU als klant voor koekjes op hun open dagen en stonden we af en toe op een lokale markt. Tot aan de lockdown van 2020 hadden we regelmatig bestellingen waarvan de opbrengsten ten gunste kwamen van Stichting Zus & Zo.

Covid

Tijdens de lockdown en de onzekere periode daarna waren we als gezin op elkaar aan gewezen vanwege het wegvallen van de hulp. Daarnaast waren er geen bestellingen meer. De vraag drong zich op: Hoe belangrijk is dat maatschappelijk belang nu eigenlijk? Wat willen we bewijzen? Want Anemoon haalde meer plezier uit een kleine portie koekjes in alle rust voor onszelf bakken, dan er 120 op een ochtend voor een open dag. Ondertussen gingen we steeds mer producten zelf maken, waaronder ook kleding en wasmiddel.
Covid heeft dus weliswaar onze catering activiteiten de das om gedaan, maar het project ook de richting op geduwd naar thema’s als: zorgen voor jezelf, zorgen voor elkaar, zinvolle activiteiten in en om het huis. Daarmee houden we het project draaiende, want na een dienst (of voor de avonddienst) is er altijd een warme maaltijd. Anemoon kan aan al deze processen bijdragen en dat vindt ze fantastisch. Het werken in de keuken biedt Anemoon dagelijks oefening die aansluit bij naar ontwikkelingsniveau (en zowel een praktisch nut heeft maar tegelijkertijd niet kinderachtig is) en stimuleert haar zich verder te ontwikkelen. Het biedt oefening van de zintuigen, cognitieve ontwikkeling, oefening van de motoriek, het vergroten van concentratie en communicatiemogelijkheden. En dat allemaal in haar tempo, langzaam, stap-voor-stap.
Om toch een zekere mate van zichtbaarheid en maatschappelijke impact te realiseren, zo redeneerden we, wilden we onze woon-en werkplek meer open stellen. Daarmee keerden we de situatie om door de maatschappij binnen te halen in plaats van naar buiten te treden.

Community

Inmiddels hebben we door de jaren heen ongeveer 150 medewerkers gehad. We richten ons op jonge mensen, veelal studenten, die bereid zijn om te werken met een open blik en op basis van gelijkwaardigheid. Anemoon medewerkers leren net zo veel van haar als zij van hun; dat is wat we vaak van (oud) medewerkers terug horen. Het leren kennen van zo veel verschillende mensen heeft Anemoon erg goed gedaan en haar een grote flexibiliteit gegeven als het aankomt op nieuwe mensen leren kennen. Nu Anemoon de studentenleeftijd gepasseerd is, krijgt ze, en wij samen met haar, input van jongere generaties. Dat is een grote rijkdom want een essentieel onderdeel van ons project is het uitwisselen van ervaringen en ideeën aan de keukentafel. Als vanzelfsprekend is hierdoor een community aan het ontstaan die gericht is op duurzaamheid, kwaliteit van leven, en gelijkwaardige uitwisseling van kennis en ervaring.

Resultaten

Met dank aan dit project en vooral al haar medewerkers, is Anemoon van iemand die eigenlijk niet wilde leven in een vrolijk, enthousiast, sociaal en leergierige persoon veranderd. Andersom heeft Anemoon veel mensen geïnspireerd om na te denken over existentiële vragen, over zingeving, over mens zijn. Dit project is voor alle betrokkenen, van iedereen die tot nu toe heeft bijgedragen, en voor alle mensen die dat in de toekomst kunnen doen, van onschatbare waarde.